W ramach polityki Europejskiego Zielonego Ładu (Green Deal) UE zobowiązała się do 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną. Jednym z kluczowych działań objętych Green Deal jest przedstawiona przez KE w maju 2020 r. strategia „Od pola do stołu”, celem której jest zmiana obecnego unijnego systemu produkcji żywności na model zrównoważony. O wyzwaniach jakie stoją przed polskim rolnictwem, wymaganiach w zakresie produkcji zwierzęcej i wiążącym się z nimi skutkami ekonomicznymi pytamy Panią Doktor Katarzynę Skrzymowską z Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego.
Według zestawienia Global Carbon Budget1, w 2018 roku największym emitentem dwutlenku węgla na świecie były Chiny odpowiadając za ponad 27% światowej emisji CO2. W pierwszej dziesiątce znalazło się pięć największych potęg gospodarczych: Stany Zjednoczone, Indie, Rosja, Japonia i Niemcy a także Iran, Korea Południowa, Arabia Saudyjska i Indonezja. Polska, w tym rankingu znalazła się na 18. miejscu.
W debacie publicznej coraz głośniej mówi się, że produkcja i konsumpcja mięsa przyczynia się do dużej emisji dwutlenku węgla? Jak jest w rzeczywistości?
W rzeczywistości ze sprawozdania Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu UE wynika, że emisje gazów cieplarnianych w UE kształtują się następująco: wytworzenie energii odpowiadało za ponad 80% emisji gazów cieplarnianych w 2017 r. (w tym około 1/3 stanowił transport), rolnictwo – za 8,72%, procesy przemysłowe i wykorzystanie produktów – 7,82%, a gospodarka odpadami – 2,75%.2
Dzięki rolnictwu i hodowli zwierząt gospodarskich duża część dostępnej na świecie biomasy może być wykorzystywana przez ludzi. Ponad 80 % światowych gruntów rolnych nie nadaje się do uprawy roli (źródło: Raschka i in. 2012). Jednak pastwiska te wytwarzają wiele składników odżywczych, które tylko przeżuwacze mogą przekształcić w żywność dla ludzi. Rezygnacja z mięsa nie jest najdoskonalszym sposobem na ocalenie klimatu. Dzięki innym metodom można znacznie szybciej obniżyć emisję CO2. Dla porównania: gdyby przeciętny człowiek przeszedł na dietę wegetariańską, obniżyłby ilość emitowanego CO2 do 0,45 tony/rok. Czterogodzinny lot samolotem generuje 0,68 tony CO2. Ogromne zużycie energii spowodowane globalnym korzystaniem z Internetu również przyczynia się w znacznie większym stopniu do uwalniania CO2 niż produkcja i konsumpcja mięsa. Warto o tym pamiętać!
Jakie wymagania stawia KE przed producentami trzody chlewnej i drobiu w ramach polityki Zielonego Ładu i strategii od pola do stołu (Farm2fork)?
KE stawia wymagania nie tylko przed rolnikami, ale przed całym kontynentem, ponieważ zamierza doprowadzić do redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o 55% do 2030 r. w porównaniu do roku 1990 oraz do neutralności klimatycznej do 2050 r. Główne założenia określone w „Strategii od pola do stołu” to m.in. przeznaczenie jednej czwartej gruntów pod uprawy ekologiczne, ograniczenie o połowę stosowania chemicznych pestycydów, zredukowanie o 50% sprzedaży antybiotyków do hodowli zwierząt, zmniejszenie zużycia nawozów o 20%.
Czy polscy producenci są gotowi na takie zmiany?
Producenci i rolnicy w całej UE nie są, delikatnie mówiąc, entuzjastycznie nastawieni do polityki Zielonego Ładu i strategii od pola do stołu. W opinii wielu osób zapisy te wprowadzą gruntowne zmiany w standardzie produkcji żywności w UE. Należy więc bardzo uważać, żeby proponowane zmiany nie spowodowały, że żywność w Europie stanie się dobrem luksusowym i żeby gwałtownie nie spadła produkcja żywności w Europie, bo to zachwieje podstawą bezpieczeństwa Europejczyków. Cała nadzieja w mądrych ekoschematach, które są teraz dopracowywane w państwach członkowskich. Jeśli będą proste do zastosowania i skuteczne to to się może udać. Rolnictwo na pewno może odegrać pozytywną rolę w redukcji CO2 w UE.
Jakie konsekwencje gospodarcze i ekonomiczne będą miały wprowadzone zmiany?
We wspólnej opinii organizacji rolniczych z dnia 7.09.2021 r. w tym Copa/Cogeca czytamy, że Strategia od pola do stołu, w obecnej formie, doprowadzi do znaczącego spadku produkcji oraz wzrostu dodatkowych kosztów dla producentów. Nawet jeśli dzięki tej strategii osiągniemy redukcję emisji pochodzących z rolnictwa, jej pokaźna część może być spowodowana przeniesieniem produkcji do krajów trzecich.
