Troska o środowisko i ochronę klimatu stała się w ostatnim czasie bardzo ważnym tematem na płaszczyźnie polityki unijnej, biznesu oraz wymagań i oczekiwań konsumentów.
W ramach Europejskiego Zielonego Ładu (Green Deal) KE zakłada, że Unia Europejska do 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto, sieci handlowe nakładają na swoich dostawców coraz więcej wymagań dotyczących zrównoważonej produkcji, a 39% polskich konsumentów deklaruje, że ma dla nich znaczenie to, jak produkt spożywczy wpływa na środowisko.
I choć zrównoważona produkcja oraz obniżenie emisji gazów cieplarnianych dotyczy różnych gałęzi gospodarki to w obszarze rolnictwa, a szczególnie produkcji mięsa kładzie się na nią szczególny nacisk.
Czy branża mięsna jest rzeczywiście największym emitentem dwutlenku węgla? I jak zakłady mięsne odpowiadają na potrzeby zmieniającego się świata jeżeli chodzi o ochronę środowiska? Przyjrzyjmy się faktom.
Czym jest ślad węglowy?
Choć termin ślad węglowy w ostatnim czasie odmieniany jest przez wszystkie przypadki nie wszyscy wiedzą czym rzeczywiście jest. Zacznijmy więc od teorii.
Ślad węglowy (ang. Carbon Footprint = CF), definiowany jako „całkowita ilość emisji gazów cieplarnianych wyrażona w ekwiwalentach dwutlenku węgla (CO2) w odniesieniu do produktu, ale także procesu lub usługi, z uwzględnieniem całego cyklu życia tego produktu, włączając jego składowanie i unieszkodliwianie”1.
Przyporządkowany produktowi, biorąc pod uwagę cały jego cykl życia „od pola do stołu”, ekwiwalent dwutlenku węgla (CO2e) pozwala ocenić stopień ingerencji w skład atmosfery spowodowany wytworzeniem danego produktu, oszacować jego globalny wpływ na środowisko, a także porównywać, w tym zakresie, różne produkty miedzy sobą.2.
Kształtowanie wskaźnika śladu węglowego mięsa trafiającego na sklepowe półki jest zatem wypadkową oddziaływań wielu procesów na wszystkich etapach łańcucha produkcyjnego (od produkcji zwierzęcej aż po etap transportu produktu do sieci handlowej), które wymagają korzystania z zasobów środowiska i emitują liczne substancje do powietrza, gleby i wody.
Na wskaźnik śladu węglowego w produkcji zwierzęcej mają wpływ, m.in. takie parametry jak: nawozy wykorzystywane do użyźniania gleby, pasze stosowane do skarmiania zwierząt, rodzaj prowadzonego chowu. Jak wskazują dane z bazy Ecoinvent produkcja 1 kg żywej wagi kurcząt emituje 2,27 kg CO2, a produkcja 1 kg żywej wagi świń emituje 7,98 kg CO2.
Należy jednak zaznaczyć, że w związku ambitnymi celami określonymi w „Strategii od pola do stołu” producenci zwierząt będą wprowadzali działania mające na celu obniżenie emisji śladu węglowego w swoich gospodarstwach.
Na wskaźnik śladu węglowego w przypadku produkcji mięsa oprócz produkcji zwierzęcej mają wpływ również wszystkie procesy odbywające się w zakładzie takie jak, m.in. : wykorzystywane źródła energii, transport związany z przemieszczaniem surowców i półproduktów oraz rodzaj stosowanych opakowań.
Jak wskazują ostatnie analizy produkcja jednego kilograma wieprzowiny przyczynia się do emisji 7 kg CO2 ,a mięsa drobiowego do 6 kg CO2 (co ciekawe produkcja jednego kilograma żółtego sera ma wskaźnik śladu węglowego na poziomie 21 kg, a czekolady 19 kg)3.
Jednak wiele firm z branży mięsnej już od długiego czasu prowadzi działania mające na celu redukcję śladu węglowego, a społeczna odpowiedzialność biznesu dotycząca ochrony klimatu na stałe wpisuje się w strategię przedsiębiorstw.
Zakłady mięsne, szczególnie duże koncerny poddają się audytom efektywności energetycznej poszukując rozwiązań materiałowych i technologicznych wykazujących najmniejsze szkodliwe oddziaływania środowiskowe. Firmy wprowadzają procesy i technologie mające na celu odzyskiwanie ciepła, redukcję zużycia wody, dokonują termomodernizacji budynków oraz wykorzystują gazowe elektrociepłownie kondensacyjne.
Na rynku są już przykłady przedsiębiorstw z sektora mięsnego, które mają zerowym ślad węglowy. Firmy te wykorzystując w produkcji mięsa własne zasoby jeżeli chodzi o pasze, trzodę chlewną, biogazownie czy odnawialne źródła energii oraz bazują na opakowaniach z recyklingu.
Jak pokazują powyższe przykłady producenci mięsa działają w poczuciu troski o środowisko, a opinia że branża mięsa jest największym emitentem dwutlenku węgla jest krzywdząca.
Wskaźniki śladu węglowego będą czynnikiem budowania przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw oraz nowym narzędziem proekologiczej edukacji konsumenta, a żeby stać się bardziej przyjaznym środowisku wcale nie trzeba rezygnować z mięsa, wystarczy wybierać je ze zrównoważonej produkcji.
1 Carbon Footprint – what it is and how to measure it. 2007. JRC European Commission, http://lca.jrc.ec.europa.eu/ [dostęp: 5.10.2013].
2 Ślad węglowy w zrównoważonym łańcuchu żywnościowym i jego znaczenie dla konsumenta żywności, Piotr Konieczny, Ewelina Mroczek, Magda Kucharska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, 3(29) 2013, 51-64
3 https://eko-logicznie.com/wp-content/uploads/2020/12/Environmental-impact-of-food-by-life-cycle-stage-1024×920.png
