Rozwój rynków zbytu, zwiększone zapotrzebowanie na produkty rolno spożywcze, a także wzrost powiązań pomiędzy podmiotami produkującymi i przetwarzającymi żywność może prowadzić do pogorszenia jakości żywności. To zagrożenie występuje na każdym etapie łańcucha produkcji, dlatego potrzebne są systemy w ramach których wszyscy uczestnicy będą spełniali ustanowione wymagania pozwalające zapewnić wyższe parametry jakościowe produktu. Wspólna, unijna polityka rolna próbuje spełnić oczekiwania europejskich i nie tylko konsumentów, którzy w ostatnim czasie coraz większą wagę przywiązują do jakości żywności. Europejska żywność wysokiej jakości to podstawowa wartość rodzimego i unijnego rolnictwa. Odgrywa także kluczową rolę w tworzeniu tożsamości kulturowej narodów i regionów, kształtuje postawy patriotyzmu konsumenckiego i chroni rodzimych producentów. Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego ponad 10 lat temu postawiła na jakość polskich produktów i stworzyła System Gwarantowanej Jakości Żywności QAFP. Jakkolwiek polski system rozwija się prężnie i sukcesywnie powiększa asortyment produktów certyfikowanych to jednak pierwsze tego typu rozwiązania wprowadziły kraje zachodnioeuropejskie. Co było powodem powstania narodowych systemów jakości? Jak rozwijały się w poszczególnych regionach Europy i jak odnoszą się do nich konsumenci?
Naszą podróż ze znakiem jakości rozpoczniemy od Francji, bo właśnie tam funkcjonuje system jakości ze zdecydowanie najdłuższą tradycją w Europie. Label Rouge, bo o nim mowa, powstał w 1960 roku z inicjatywy stowarzyszenia producentów drobiu, którzy dostrzegli potrzebę zagwarantowania konsumentom jakości wytwarzanych produktów.
System Label Rouge zakłada, że certyfikowany produkt powinien wyróżniać się na tle innych produktów w swojej klasie, a różnica w jakości powinna być bezpośrednio widoczna dla klienta, zarówno w smaku, jak i wyglądzie. Znak Label Rouge jest przyznawany wyłącznie całej sieci produkcyjnej (producenci, przetwórcy i pośrednicy zorganizowani w grupę jakościową). Przez lata system sukcesywnie rozwijał się o kolejne gamy produktów spożywczych i dziś Francuzi mogą kupić także certyfikowane w nim ryby, pieczywo, mięso, wędliny, miód, czy produkty mięsne. Znak jakości Label Rouge jest nadawany praktycznie wyłącznie produktom francuskim z jednym wyjątkiem od tej reguły, którym jest łosoś szkocki. W 2018 roku 434 produktów francuskich mogło poszczycić się godłem Label Rouge w tym 329 z branży mięsnej a rozpoznawalność znaku wynosiła 96%.
Z Francji przenosimy się do Austrii, gdzie w 1992 roku Agramarkt Austria AMA Austriacka Agencja Rynku Rolnego stworzyła system krajowy AMA Gutesiegel.
Znak ”AMA-Gütesiegel” przyznawany jest jedynie produktom, które spełniają określone kryteria jakości dotyczące metod produkcji, właściwości produktu oraz wymogi pochodzenia geograficznego produktu. Co ciekawe o austriacki znak jakości mogą wnioskować producenci z innych państw i regionów UE, natomiast oznaczenie słowne i barwy narodowe wykorzystane w logotypie są każdorazowo uzależnione od Państwa Członkowskiego lub regionu, w którym został wytworzony dany produkt.
Obecnie znak ten przyznawany jest następującym produktom: mięso surowe, przetwory mięsne, mleko i przetwory mleczne, owoce, warzywa i ziemniaki oraz świeże jaja. Znak ma rozpoznawalność wśród Austriaków na poziomie 96% i cieszy się dużym zaufaniem zarówno wśród producentów, jak i konsumentów. W programie uczestniczy 43 tys. rolników i 700 przetwórców.
Także nasi zachodni sąsiedzi Niemcy posiadają krajowy system jakości żywności QS, którego początki sięgają 2001 roku, a jego głównym motywem powstania była poprawa jakości artykułów żywnościowych wytwarzanych w Niemczech.
QS – ”Prüfsystem“ jest całościowym systemem gwarantującym jakość wytwarzania żywności, zapewniającym jakość produktu „od pola do stołu”. Podstawą systemu jest przejrzystość wytwarzania produktu rolno–spożywczego. Dziś system QS obejmuje: mięso surowe oraz przetwory mięsne, świeże owoce i warzywa oraz ziemniaki. Do systemu mogą przystąpić nie tylko producenci i przetwórcy niemieccy, ale także producenci z zagranicy. Każdy producent z obszaru Wspólnoty Europejskiej może otrzymać znak jakości „QS”, o ile spełni on wszystkie wymogi stawiane uczestnikowi danego systemu gwarantowania jakości. Wśród zagranicznych uczestników niemieckiego systemu QS są podmioty holenderskie, austriackie, włoskie i nie brakuje także polskich. Program obejmuje ponad 100 tysięcy podmiotów z różnych branż, a rozpoznawalność znaku wynosi 60 procent. Na tle europejskich System QAFP mimo o wiele krótszej historii prezentuje się równie dobrze mając na względzie 150 uczestników (hodowców i przetwórców), 144 certyfikowanych produktów i rozpoznawalność znaku na poziomie 44%.
