Na przestrzeni ostatnich lat można zaobserwować rosnącą świadomość społeczeństwa w zakresie zdrowego stylu życia i prawidłowego sposobu odżywiania. W czasie zakupów coraz więcej konsumentów zwraca uwagę na wartość odżywczą żywności, by dokonać świadomego wyboru produktów. Duża ilość informacji zamieszczonych na opakowaniach i brak specjalistycznej wiedzy z zakresu żywienia sprawiają, że wiele osób ma trudność z wyborem odpowiednich artykułów. Z rozwiązaniem przychodzi system Nutri-Score, opracowany celem przekazania przejrzystej informacji na temat wartości odżywczej produktów1.
Co to takiego?
Co oznaczają poszczególne litery i kolory na opakowaniu oraz jakie zastosowanie mają przy wyborze produktów spożywczych – wyjaśniamy.
System został opracowany przez francuską Agencję Zdrowia Publicznego (Santé Publique France) i uzyskał poparcie WHO Europe oraz Europejskiej Organizacji Konsumentów BEUC, a w Polsce jest już stosowany, m.in. na wielu produktach produkowanych pod marką własną sieci handlowych. Głównym celem stosowania oznakowania żywności Nutri-Score jest przekazywanie przejrzystej informacji na temat wartości odżywczej produktów i jednocześnie zapobieganie wzrostowi w społeczeństwie chorób dietozależnych i cywilizacyjnych, takich jak „epidemia otyłości”, choroby układu krążenia, cukrzyca, niektóre choroby nowotworowe, do których przyczynia się spożywanie żywności wysokoprzetworzonej bogatej w sól, cukry oraz kwasy tłuszczowe.
Skala 5 kolorów ma dostarczyć konsumentom klarowną, zrozumiałą informację dotyczącą wartości odżywczej, która może zostać wykorzystana do kształtowania zdrowych nawyków żywieniowych i podczas robienia zakupów spożywczych.
Oznaczenie Nutri-Score podaje ocenę wartości odżywczej artykułów spożywczych w skali od ciemnozielonego koloru A do czerwonego E. Produkty oznaczone kolorem zielonym i literą A to produkty o wysokiej wartości odżywczej, które warto spożywać częściej lub w większej ilości, natomiast te, które oznaczone są kolorem czerwonym i literą E zawierają większą ilość składników, które należy ograniczać w codziennej diecie, dlatego powinny być spożywane w mniejszej ilości lub rzadziej.
Jak oceniane są produkty?
W skali Nutri-Score każdy produkt otrzymuje ocenę wyliczoną przez algorytm opracowany przez naukowców i ekspertów. Na ocenę danego produktu wpływa kilka czynników. Po pierwsze oceniana jest wartość odżywcza produktu. Pozytywnie oceniana (od 0 do 5 punktów) jest wysoka zawartość błonnika, białka, witamin oraz zawartość owoców/warzyw i orzechów. Negatywnie punktowane (od 0 do 10 punktów) są produkty charakteryzujące się wysoką kalorycznością w 100 g, wysoką zawartością kwasów tłuszczowych nasyconych, cukru, oraz soli. Warto dodać, że punkty pozytywne za białko uwzględniane są wówczas, gdy suma punktów negatywnych jest mniejsza lub równa 10. Gdy suma punktów negatywnych wynosi 11 lub więcej, sprawdzamy ile jest owoców/warzyw/orzechów/strączków/olejów (o/w/o/s/o).
Tabela 1. Obliczanie punktów za składniki
Źródło: http://nutriscore.pl/
W kolejnym kroku oblicza się punktację w skali Rayner’a, tzn. punkty pozytywne odejmuje się od punktów negatywnych i powstaje ocena punktowa wartości odżywczej, która następnie jest przyporządkowywana do skali pięcioliterowej.
Źródło: http://nutriscore.pl/
Niestety, przetwory mięsne nie wypadają w ocenie Nutri Score korzystnie, klasyfikują się zazwyczaj do kategorii D lub E, co wynika przede wszystkim z wysokiej zawartości tłuszczu czy soli charakterystycznej dla regionalnych produktów i tradycyjnych receptur.
Dotychczas skala Nutri-Score została wprowadzona na zasadzie dobrowolności we Francji (2017), Hiszpanii (2018), Belgii (2019), Królestwie Niderlandów (2019), Luksemburgu (2020) oraz Niemczech (2020). Na terenie Polski jest wprowadzania przez marki własne takich sieci jak: Carrefour, Auchan czy Kaufland.
Choć system Nutri Score jest bardzo intuicyjny i używa łatwej do odczytania i zrozumienia grafiki, kategoryzuje produkty na dobre i złe, nie uwzględnia wielkości porcji i częstotliwości spożycia, stopnia przetworzenia oraz obecności dodatków. Dlatego proces jego wdrażania powinien być związany z jednoczesną edukacją żywieniową konsumentów.
